نگاهی نو به «آیات محکمات و متشابهات»

مبحث «محکم و متشابه» از مباحث مطرح در علوم گوناگون اسلامی است که غالباً به تبع آیه هفتم سوره مبارکه آل عمران {مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وأُخَرُ مُتَشابِهاتٌ} مطرح می‌شود. این نوشتار کوشیده مفاد این آیه شریفه را بررسی و اثبات کند که اولاً «آیاتٌ مُحْکَماتٌ» به‌معناى «آیات واضح»، و نیز «مُتَشابِهاتٌ» به‌معنای «آیات مجمل و مبهم»، و نیز تأویل به‌معنای تفسیر نیست. و ثانیاً مراد از «آیات محکمات»، آیاتی است که در نسخ متعدّد کتاب الهی که به پیامبران فرو فرستاده است، دستخوش تغییر و تبدیل نشده و «أُمّ الکتاب» نام دارد. و مقصود از «آیات متشابهات»، آیاتی است که در بعضی از نسخه‌های کتاب الهی در موضوعات یکسان، ولی در بعضى از احکام متفاوت است، ازاین‌رو «متشابه» یعنى مشابه یکدیگر است.